Wiosenne badanie azotu

Wiosenne badanie azotu – case study.

Badanie azotu mineralnego to procedura która od dziesiątek lat jest wspominana zarówno w pracach naukowych, podręcznikach czy instrukcjach czy rekomendacjach instytucji doradztwa rolnego.

Zarządzanie zasobnością azotu glebowego nigdy nie było zadaniem prosty czy intuicyjnym. Azot jest pierwiastkiem aktywnym, przechodzącym stale przemiany. Z jednej strony ulega wymywaniu w głębsze warstwy gleby i przenikaniu do wód gruntowych czy też ulatnianiu do atmosfery, z drugiej – jest stale dostarczany na skutek rozkładu materii organicznej, czy też dostarczany jest z opadem atmosferycznym.

Azot jest również pierwiastkiem który najintensywniej wpływa na proces wzrostu i plonowanie upraw. Dlatego spośród nawozów mineralnych w największym stopniu zaprząta uwagę rolników i nawożeniu tym składnikiem poświęcamy najwięcej wysiłku.

Nawożenie naturalne, jeśli jest stosowane, jest bardzo ważnym źródłem dopływu azotu do gleby. Jednak ze względu na zmienność materiału dostarczanego na pole, okres nawożenia, sposób uprawy oraz przebieg pogody niezwykle trudno jest z góry określić ile substancji odżywczej będzie dostępnej dla rośliny.

Tutaj z pomocą przychodzi nam badanie azotu mineralnego. 

Badanie to pozwala określić ilość N-min występującego w glebie, w poszczególnych warstwach. Wartość tą możemy później odnieść do potrzeb pokarmowych i skorygować plany nawożenia.

W poniższym przykładzie przedstawię przebieg i rezultat takiego badania na jednym z pól.

Kompleks o powierzchni 91 ha, zlokalizowany w południowej Polsce. Gleba brunatna, ciężka, na pokładach ciężkiej gliny.  Wyraźnie widoczny spadek w kierunku zachodnim.

Badania rozpoczęliśmy od skanowanie gleby Truesoil skanerem EM-38. Badanie pozwalające na określenie zmienności w strukturze mechanicznej gleby. Dzięki temu badaniu poznajemy zmienność w występowaniu części ilastych względnie piaszczystych na powierzchni pola, do głębokości około 1m.

Zgodnie z charakterem gleby na tym terenie, i zgodnie z zachowaniem się gleby zbudowanej na ciężkiej glinie w terenie pagórkowatym – na obszarze wyniesionym występuje znacznie więcej części ilastych niż w zagłębieniach. Co jednak ważne – zmienność i zróżnicowanie struktury jest dużo większe niż zmienność rzeźby terenu.

Obszar pola został podzielony na jednorodne pod względem składu mechanicznego rastry. Z każdego rastra o powierzchni około 5 ha została pobrana próba gleby.

Próby zostały pobrane za pomocą próbnika Wintex 3000, z trzech głębokości

0-30cm, 30-60cm i 60-90cm.

Poszczególne próbki zostały podzielone na poziomy, oznakowane, schłodzone i bezzwłocznie dostarczone do laboratorium w celu analizy chemicznej.

Otrzymane wyniki były następujące.

Jak widać na mapie, zsumowana ilość azotu mineralnego w warstwach 0-30c i 30-60cm jest miejscami bardzo wysoka ale jednocześnie bardzo zmienna przestrzennie, mimo prób równomiernego rozrzucenia nawożenia naturalnego.

Tak wysoki poziom zasobności to zasługa nie tylko dobrej kultury glebowej, dużej miąższości i wysokiego udziału części spławialnych, ale także bardzo nietypowa pogoda w tym sezonie zimowym.

Brak mrozów i wysoka temperatura przez prawie całą zimę spowodowały intensywniejszą od oczekiwanej mineralizację zarówno resztek pożniwnych jak i dostarczonego do gleby nawożenia naturalnego.

W celu określenia nadwyżki oraz deficytu azotu, przyjęto następujące założenia.

Przyswajalność glebowego azotu mineralnego – 90%

Poziom odniesienia – oczekiwana zasobność N-min(0-60) – 130kg/ha. Wartość ta jest wyższa niż zazwyczaj używana (ta wynosi około 90kg), jednakże ze względu na bardzo ciężką glebę i warunki pogodowe uznano że poziom ten trzeba przesunąć.

W rezultacie otrzymano następujące wyniki.
Zróżnicowanie nadwyżki/deficytu rozkłada się od -50kg do +670kg.

Następnie otrzymane wyniki wykorzystano do przygotowania mapy aplikacyjnej zmiennego wysiewu nawozu.

Założenia nawożenia:

Kukurydza, plon oczekiwany 10 ton ziarna.

Nawożenie – 140kg czystego składnika.

Wykorzystany nawóz – mocznik 46%.

Rezultat

Po uwzględnieniu nadwyżki azotu mineralnego w glebie zmiany w mapie aplikacji mocznika były radykalne. Na większości pola nie zostanie zastosowane nawożenie mineralne przed siewem. Ale miejscami dawka zostanie zwiększona aby zrekompensować deficyt w glebie.

Efekt.

Pierwotnie planowane było nawożenie mineralne w stałej dawce N= 140 kg/ha.

Co przy moczniku 46% daje 305kg masy nawozu na ha, i łączne zużycie na powierzchni pola w wysokości 28 ton.

Zmienna aplikacja oparta o skanowanie gleby Truesoil EM-38 i wyniki badania azotu mineralnego zmniejszyła średnie nawożenie do 106kg masy nawozu na ha i i łącznego zużycia wynoszącego 9,7 tony. Co oznacza zmniejszenie nawożenia o 200kg/ha i oszczędność 18 ton w skali całego pola.

 Podsumowanie